Chuyến đi thứ 45: Làng trẻ SOS Đà Nẵng

Chương trình đào tạo: ReadME - Hiểu mình qua từng trang sách (Kỹ năng đọc sách bằng câu hỏi)

Câu hỏi không chỉ để hiểu sách – mà còn để hiểu chính mình!

Dù đã có nhiều trải nghiệm tại các mái ấm và các Cơ sở Bảo trợ xã hội, nhưng khi đến với SOS Đà Nẵng, tôi vẫn có những bối rối trong những phút ban đầu.

Đã chuẩn bị kỹ càng các hoạt động mở đầu như trò chơi nhóm, thẻ câu hỏi khơi gợi, và các tình huống gần gũi, hỏi thăm, kể chuyện để kết nối – nhưng buổi học vẫn bắt đầu trong không khí khá trầm lắng.

Trong khoảnh khắc ấy, tôi tự hỏi – một câu hỏi nghe có vẻ ngốc nghếch:

Là do tôi làm chưa đủ tốt? Hay các em thực sự không muốn học?

Giữa im lặng và lắng nghe là cả một hành trình

Với những em nhỏ từng trải qua mất mát, mỗi lần các em mở lòng là một bước tiến dài...! 

Tôi hiểu là các em cần thời gian để quan sát, để tin tưởng, để kiểm chứng xem người đối diện có thực sự sẵn sàng lắng nghe và để các em tin tưởng hay không?

Rồi một cánh tay khẽ giơ lên. Một ánh mắt bắt đầu dõi theo. Một câu trả lời rụt rè được thốt ra. Chỉ vậy thôi, mà như mở một cánh cửa.

Không khí lớp học dần thay đổi. Câu hỏi bắt đầu xuất hiện. Những trao đổi nhẹ nhàng. Sự lắng nghe của các em dần chuyển thành sự hồi đáp.

Từ chỗ e dè đến chủ động: Câu hỏi đã trở thành công cụ của tư duy.

“Khi trẻ dám đặt câu hỏi, nghĩa là trẻ đang tin rằng: tiếng nói của mình có giá trị.”

Từ chỗ xa lạ với cách đọc sách có mục tiêu và tự vấn, các em bắt đầu khám phá ra rằng: mỗi câu hỏi mình đặt ra khi đọc không chỉ giúp hiểu câu chuyện – mà còn mở ra một cách hiểu về chính bản thân mình.

Một phần thưởng bất ngờ ở cuối buổi học.

Điều quan trọng không phải là tôi dạy gì, mà là các em bắt đầu muốn nói điều gì!

Nếu lúc đầu tôi thoáng nghĩ: “Có lẽ hôm nay là một buổi học không thành công”, thì câu hỏi cuối giờ đã thay đổi tất cả:

Sau buổi học hôm nay, em nhận ra điều gì để việc đọc sách trở nên thú vị và hiệu quả hơn?

Từ chỗ xa lạ, ngỡ ngàng với cách đọc sách có mục tiêu, có tự vấn với những câu hỏi kết nối với chính mình đến lúc các em vỡ òa, hào hứng, thích thú với việc đọc, khai mở tư duy học tập mới mẻ, hiệu quả hơn...

Buổi học khép lại trong sự nhẹ nhàng. Không ồn ào, không náo nhiệt. Nhưng tôi biết, một sự thay đổi đã xảy ra. Không phải ở kỹ năng – mà ở niềm tin.

Niềm tin rằng: mình có quyền đặt câu hỏi. Mình có tiếng nói. Và tiếng nói ấy xứng đáng được lắng nghe.

Và, điều quan trọng nhất tôi mang theo khi đến với các em – không phải là giáo án hay giáo cụ. Mà là sự kiên nhẫn, chân thành, và một đôi tai biết lắng nghe thực sự.

Nếu bạn đã từng làm việc cùng trẻ em, đặc biệt là những em từng trải qua biến cố, bạn sẽ hiểu: mỗi lần các em mở lòng là một hành trình – chậm rãi, mong manh, nhưng rất đáng để kiên trì chờ đợi.

Bộ sách của tác giả Isabelle Muller: "Loan - từ cuộc đời của con chim Phượng hoàng" và "Con gái Phượng hoàng" sau khi dùng làm công cụ giảng dạy đã được tặng lại cho các bạn, trong sự đón nhận vô cùng hào hứng, yêu thích.

Cảm ơn thầy Nguyễn Hoảng Bảo và các anh chị phụ trách của trung tâm.

Cảm ơn các em đã tin tưởng, lắng nghe và kết nối.

Tạm biệt các em.

Chúc các em trưởng thành cùng trí tuệ và sự nhân văn, lòng từ ái, tin tưởng nơi chính mình.

Đà Nẵng 30.7.2025

Bích Lan